Topiariya yetişdirmək qədim dövrlərə gedən maraqlı bir hobbidir. Müxtəlif forma və ölçülərdə canlı heykəllər yaratmaq üçün kol və ya üzüm ilə topiarilər yetişdirə bilərsiniz. Konuslar və kürələr kimi sadə formaları özünüz yaratmaq asandır, ancaq mükəmməl forma budamaq üçün daha çox kömək istəsəniz, bir tel çərçivə istifadə edə bilərsiniz. Budama prosesi kol və üzüm topiaries üçün olduqca fərqli olduğundan, hər bir növ üçün ayrı -ayrılıqda sizə məlumat verəcəyik.
Addımlar
Metod 1 /4: Çalılar üçün Yetişmə Şərtləri
Addım 1. Sıx, kiçik yarpaqları olan həmişəyaşıl həmişəyaşıl bir kol seçin
Topiarilər üçün ən yaxşı çalılar sıx, yavaş böyüyən və budama tolerantdır. Gənc çalılar alın ki, onları erkən hazırlamağa və formalaşdırmağa başlayasınız. Mükəmməl seçimlər arasında ardıc, privet, yew, boks ağacı, mersin, çobanyastığı və rozmarin var.
- Boxwood və palıd çalıları yeni başlayanlar üçün ən populyar və idealdır.
- Şam ağacları bir -birinə çox yaxın böyüyən parlaq, kiçik, tünd yaşıl yarpaqlara malikdir. Yew də sıxdır, lakin yarpaqlardan çox parlaq, tünd yaşıl iynələrə malikdir.
Addım 2. İşığı maneə törədə biləcək strukturlardan uzaq bir günəşli yer seçin
Yew və şam ağacı kimi kollar tam kölgəyə, qismən kölgəyə və tam günəşə dözə bilər, lakin hər gün bir neçə saat işıq almağı üstün tuturlar. Topiary çalılarının bərabər və sıx böyüməsi üçün hər tərəfdən bərabər miqdarda günəş işığı alması lazımdır, buna görə günəş işığını maneə törədə biləcək quruluşlardan uzaq durun.
- Məsələn, evinizin yanında bir topiar yetişdirməyin.
- Torpaq münbit olduğu müddətdə şam ağacları tam günəşdə (gündə 6 saat) yaxşı işləyir.
- İsti bir iqlimdə yew yetişdirirsinizsə, onu qismən kölgəyə qoyun. Yew olduqca davamlıdır, amma istiliyi sevmirlər.
- Digər çalılar üçün xüsusi işıq və ya torpaq ehtiyacları üçün uşaq bağçasını yoxlayın.
Addım 3. Drenaj çuxurları olan bir konteyner seçin və müntəzəm çömçə torpağı ilə doldurun
Topiary çalıları gözəl konteyner bitkiləri yaradır və konteyner kifayət qədər drenaj təmin etdiyi müddətcə ev bitkiləri üçün müntəzəm qazma torpağı əla işləyir. Konteynerinizdə bir neçə drenaj çuxuru yoxdursa, altındakı bir neçə əlavə delik qazın. Çalı hündürlüyünün ən azı üçdə biri ölçüsündə bir əkinçi ilə gedin.
- Məsələn, kolunuz 91 fut uzunluğunda olarsa, ən azı 30 sm dərinlikdə bir qab istifadə edin.
- Birbaşa yerə əkirsinizsə, kol növünüz üçün torpaq ehtiyaclarını araşdırın.
- Qum ağacı və yew yaxşı drenaj etdiyi müddətdə əksər torpaq növlərinə dözür.
- Daha yaxşı bir drenaj yaratmaq üçün torpağı çevirin və üzvi kompostla düzəldin.
Addım 4. Kök topunu torpağa yığın və ətrafına yüngülcə torpaq yığın
Çalılıqdan çalı çıxarın və kökləri torpaq bıçağı və ya barmaqlarınızla yumşaq bir şəkildə gevşetin. Kök topunu yerləşdirmək üçün kifayət qədər geniş torpaqda bir çuxur qazın, kök topunu çuxura qoyun və ətrafını daha çox çömçə torpağı ilə doldurun.
Addım 5. Torpağı daim nəm saxlayın və yarpaq ucları qəhvəyi olarsa gübrələyin
Barmaqlarınızla hər gün torpağı yoxlayın. Quru hiss edirsinizsə, kolunuzu sulayın-torpağın qurumasına icazə verməyin. Bu kollar suya can atır və sıx yarpaqlarını böyütmək üçün ona ehtiyac duyurlar. Yarpaqların uclarında qəhvəyi və ya mis aldığını görsəniz bitkini gübrə ilə qidalandırın.
- Ən yaxşı nəticələr əldə etmək üçün kolun altına suda həll olan ev bitkisi gübrəsi tətbiq edin.
- Adi 10-10-10 gübrə əksər kollar üçün yaxşı işləyir.
- Böyüməni təşviq etmək üçün hər yaz çalı ətrafına üzvi malç tətbiq edin.
Addım 6. Kütləvi çürük üçün çalıları izləyin və göbələyi idarə etmək üçün tez hərəkət edin
Qum ağacı və yew olduqca sərtdir, ancaq problemləri tez bir zamanda həll edə bilmək üçün onlara diqqət yetirin. Qırılan, ölən və ya xəstə olan budaqları gördüyünüz anda çıxarmaq çalılarınızı sağlam saxlamağın ən yaxşı yoludur. Ayrıca, ümumi bir mantar xəstəliyi olan qutu yanığına diqqət yetirin. Yarpaqlarınızın qəhvəyi rəngə çevrildiyini və çökdüyünü, çalılarınızda çılpaq ləkələr və ya qara zolaqlar görsəniz, səbəb qutu yanmasıdır. Boks xəstəliyi müalicəsinə aşağıdakılar daxildir:
- Təsirə məruz qalan əraziləri kəsin və dibində yarpaqları çıxarın.
- Torpağın üst qatının səthinin soyulması və təzə torpaqla əvəz edilməsi.
- Bütün yoluxmuş materialların qablaşdırılması və atılması.
- Tebuconazole və triticonazole kimi funqisidlər tətbiq oluna bilər, lakin yuxarıda göstərilən üsullarla birləşməyincə təsirli deyil.
Addım 7. Çalılarınızı bir neçə ildən bir daha böyük bir qaba köçürün
Çalılarınız kök bağlayarsa, böyümə əhəmiyyətli dərəcədə yavaşlayacaq. Çalıların konteynerini bir neçə ildən bir təkmilləşdirərək bunun qabağında olun. Əvvəlki qaydalardan istifadə edin: kol hündürlüyünün ən azı üçdə biri ölçülü bir qabla gedin.
Metod 2 /4: Çalı budama üsulları
Addım 1. Çalı topiaryiniz üçün sadə bir forma seçin
Çalılarınızın təbii formasına baxmağa bir az vaxt ayırın və yaratmaq çox çətin olmayacaq bir forma seçin. Kürələr, kublar, konuslar və spirallər kimi qalın, sadə formalar yeni başlayanlar üçün ən yaxşısıdır, çünki budamaq və saxlamaq asandır.
- Məsələn, çalı uzun və arıqdırsa, onu kürəyə məcbur etməyə çalışmayın. Bir konus və ya spiral kimi təbii forması ilə işləyən bir şeylə gedin. Topiariyalara sahib olanda hər zaman daha iddialı ola bilərsən.
- Sadə formaları sərbəst budamaq daha asandır.
Addım 2. Əsas sapı bir dirəyə bağlayın və digər dik tumurcuqları kəsin
Dik tumurcuqlar, nəticədə dominant gövdəyə çevrilən şaquli saplardır. Formasını asanlıqla idarə etmək üçün topiarinizin əsas gövdəsi olmaq üçün 1 dik vuruş seçin. İstədiyiniz forma üçün yaxşı yerləşdirilmiş güclü görünüşlü bir çəkilişlə gedin. Bu əsas sapı bir parça və ya iplə bir dirəyə bağlayın. Əsas budun ətrafındakı dik tumurcuqları əl budayıcıları və ya kəsicilərlə kəsin.
Həmişə kəskin qayçı istifadə edin və hər istifadədən əvvəl və sonra dezinfeksiya edin. Qayçılarınızı müntəzəm olaraq itiləmək istəyə bilərsiniz
Addım 3. Çiçəyin formalaşmasına kömək lazımdırsa, bir tel çərçivə qoyun
Sadə bir həndəsi forma üçün bir tel çərçivə lazım deyil, ancaq pəri və ya göbələk kimi daha mürəkkəb dizaynlar üçün budama prosesini asanlaşdıra bilər. Tel çərçivəni yumşaq bir şəkildə kolun üzərinə qoyun və ayaqları torpağa yapışdırın ki, budama zamanı hərəkət etməsin.
- Tel çərçivə gənc kolunuzun üzərinə asanlıqla uyğun olmalıdır. Çərçivədən asılı olaraq, budamadan dərhal əvvəl çalı üzərində sürüşdürün və ya heykəlin bir hissəsi olaraq yerində buraxın. Erkən mərhələdə, çərçivənin ətrafında qalan hər hansı bir böyüməni kəsin. Çərçivəni yerində qoymağa qərar verərsənsə, kol sonunda böyüyür və onu qaraldır.
- Yerli uşaq bağçasında istədiyiniz formada bir tel çərçivə alın.
- Eyni formalı bir neçə kol yetişdirmək istəyirsinizsə, hər biri üçün eyni çərçivədən və ya bələdçidən istifadə edə bilərsiniz.
Addım 4. Baharın sonunda yeni yarpaq böyüməsini istədiyiniz əsas formaya salın
Yeni bitkilərin böyüməsini görmək asandır, çünki köhnə bitkilərdən daha açıq yaşıl rəngdədir. Ümumi formaya başlamaq üçün kəskin, uzun tutacaqlı qayçılardan istifadə edin. Yarpaqları çıxarmaq üçün fərdi gövdə və yarpaqları kəsin. Bıçaqları yetkin böyümə ilə paralel saxlayın və əvvəlcə ən uzun tumurcuqları kəsin. Sonra daha kiçik tumurcuqlara keçin.
- Məsələn, bir koni yaradırsınızsa, yuxarıdan başlayın və aşağıya doğru hərəkət edin.
- Bir spiral yaradırsınızsa, bitkinin dibindən başlayın və yuxarıya doğru gedin.
- Bir topiariyanı budayarkən böyük, kəsici kəsiklərdən çəkinin! Kiçik dəyişikliklər çoxlu budama seanslarında yavaş -yavaş formalaşır.
Addım 5. Əkin edərkən budama edərkən işinizi yoxlamaq və yenidən qiymətləndirmək üçün tez -tez arxaya durun
İstər sərbəst budama, istərsə də tel çərçivə istifadə edərək, işinizi araşdırmaq üçün zaman-zaman geri çəkilməyi bir məqama çevirin. Konus bərabər balanslıdırmı? Spiral mükəmməl şaqulidirmi? Kürə ən yaxşı bucaq altında yuvarlaqlaşdırılıbmı?
- Budamanın böyüməni stimullaşdırdığını unutmayın. Kəsdiyiniz hər hansı bir yerdə o nöqtədə böyümə başlayacaq.
- Çox güman ki, gənc kolunuzun bu nöqtədə boşluqları və ya delikləri var. Bu normaldır! Budamağa davam etdikcə boşluqlar və deliklər illər ərzində doldurulacaq.
Addım 6. Ümumi şəklini mükəmməlləşdirmək üçün yazda və payızda yenidən budayın
Ən az 2,5 sm uzunluğunda yeni bir böyümə olduğu müddətcə çalı budamaq olar. Kəskin, uzun saplı qayçılardan istifadə edin və yeni böyüməni çıxarmaq və formalaşdırmaq üçün kiçik kəsiklər etməyə davam edin. Kiçik sahələrdə gəzmək üçün iti qayçı istifadə edin. Bu anda sapların uclarını kəsin; bütün kökləri kəsmək istəmirsiniz.
- Çalılarınızda böyük, boş ləkələr varsa, önümüzdəki aylarda böyüməni stimullaşdırmaq üçün o bölgədəki sapların ucunu yüngülcə kəsin.
- Payız budama vacibdir, çünki kolu qışa hazırlayır.
Addım 7. Hər seansda tədricən alt tumurcuqları və sapları təmizləyin
Çalı böyüdükcə, dik tumurcuqlar baza ətrafında yayılmağa davam edəcək. Əsas sapı mərkəzdə saxlamaq istəyirsən, buna görə də hər budama seansı zamanı əsas gövdə istədiyiniz hündürlüyə çatana qədər alt tumurcuqları və yarpaqları kəs. Bu bir neçə il çəkə bilər.
Addım 8. Çalı yetişənə qədər bir neçə il bu budama cədvəlinə əməl edin
Yavaş, diqqətli bir şəkildə formalaşdırmaq möhtəşəm görünən bir topiarinin açarıdır! Çalılarınız çox kollu görünsə də, tam budama seansının vaxtı deyilsə, lazım olduqda hər zaman bura -bura bir az kəsə bilərsiniz, beləliklə budaqlar düzgün hava dövranını təmin edə bilər.
- Çalılarınız olgunlaşdıqda budamanı ildə bir və ya iki dəfə azaldın.
- Bu cədvələ ciddi riayət etmək məcburiyyətində deyilsiniz, ancaq ümumi bir təlimat olaraq istifadə edin.
Metod 3 /4: Vine Topiary Təlimi
Addım 1. Topiary layihəniz üçün İngilis sarmaşığı kimi davamlı, çoxillik bir üzüm seçin
Üzümün 2 növü var: illik və çoxillik. İlliklər 1 ildən sonra ölür, çoxillik bitkilər illərlə yaşayır. Topiarlar uzunmüddətli layihələr olduğundan, çoxillik bitkilər getmək üçün bir yoldur! İngilis sarmaşık (Hedera helix) nisbətən az baxımlı olduğu üçün yeni başlayanlar üçün yaxşı bir seçimdir və sürətlə böyüyür. Digər yaxşı seçimlərə aşağıdakılar daxildir:
- Aktinidiya
- Acı şirin
- Hydrangea dırmaşması
- Fleece üzüm
- Hanımeli
Addım 2. Yaxşı drenajlı və müntəzəm saksı torpağı olan möhkəm bir qab satın alın
Yaxşı drenaj vacibdir, buna görə qabın dibində drenaj deliklərinin olub olmadığını yoxlayın. Əgər yoxdursa, həmişə konteynerə bir neçə qaza bilərsiniz. Topiarinizin yıxılmaması üçün bir az çəkisi olan bir əkinçi seçin.
- Xüsusilə İngilis sarmaşığı kimi səliqəsiz bir üzüm yetişdirirsinizsə, ev bitkilərinin dibçəkli torpağı bunun üçün yaxşı işləyir.
- Vine topiaries kənarda yetişdirilə bilər, ancaq bir qapalı konteyner layihəsi yeni başlayanlar üçün yaxşı bir seçimdir.
Addım 3. Üzümlərinizin ətrafında böyüməsi üçün sadə bir tel forması seçin
Bir başlanğıc üçün ən asan seçim, hər hansı bir uşaq bağçasında və ya ev təmir mağazasında əvvəlcədən satın ala biləcəyiniz dairəvi formalı bir tel formasıdır. Sağlamlıq üçün ən az 2 ayağı olan bir çərçivə seçin və ayaqlarınızın seçdiyiniz qabın dibinə çatacaq qədər uzun olduğundan əmin olun.
- Digər məşhur formalar arasında ürəklər, konuslar və piramidalar var. Öz formunuzu yaratmaq istəyirsinizsə, ağır galvanizli teldən istifadə edin və istədiyiniz formaya bükün.
- Bu forma, konteynerin yerləşə biləcəyi müddətdə istədiyiniz ölçü və ya forma ola bilər.
Addım 4. Konteyneri torpaqla doldurun və tel çərçivəni sonuna qədər daxil edin
Döşəmə qarışığını kənarın altına qədər doldurulana qədər qabınıza tökün. Tel formasını konteynerin ortasına qoyun və ayaqlarını torpağa batırın. Bacakların konteynerinizin dibinə qədər çatması üçün formanı möhkəm bir şəkildə aşağıya endirdiyinizə əmin olun.
Formanın əsası torpağın səthindən ən az 1-2 düym (2.5-5.1 sm) yuxarıda olmalıdır
Addım 5. Hər tel ayağının altına 1-2 gənc üzüm bitkisi və ya sarmaşıq şlamı əkin
Sarmaşık əkmək üçün xüsusi növlərinizlə birlikdə gələn dərinlik və aralıq təlimatlarına əməl edin. Tel ayaqlarının ətrafına sarılmağa başlayacaq və ayaqlarına asanlıqla çata biləcək qədər yaxın əkəcək qədər uzun boylu gənc üzümlər seçin.
Üzümləri torpağa daxil etdikdən sonra bir az su verin
Addım 6. Üzümləri tel ayaqlarının ətrafına və çərçivəyə qədər toxuyun
Hər bir üzümü bacaklardan birinin əsasına yumşaq bir şəkildə çəkin və mümkün qədər tel çərçivənin ətrafında şaquli olaraq küləyin. Üzümlər öz yerində qalmayacaqsa, iplə və ya iplə tel formasına yumşaq bir şəkildə bağlayın.
İpin görünüşünü bəyənmirsinizsə, narahat olmayın! Üzümlər özlərini qurduqdan sonra ipi çıxara bilərsiniz
Addım 7. Kəskin bir bağçılıq qayçı ilə hər hansı bir yarpaq və ya sapı kəsin
Üzümlər həqiqətən gəncdirsə, hələ bunu etməyinizə ehtiyac olmaya bilər, ancaq bir az tüklü və tel formasına uyğun deyilsə, daha müəyyən bir forma yaratmaq üçün hər hansı bir yarpaq və sapı kəsin. Kəsmələr üçün təmiz, iti qayçı istifadə edin.
Addım 8. Müəyyən bir istiqamətdə böyüməni stimullaşdırmaq üçün hər kəsişmədə çimdik
Üzümləri budamaq asandır! Böyüməyə başlamaq üçün gövdənin əsas gövdə ilə kəsişdiyi yerə yapışdırın. Sonra, tel çərçivənin ətrafında cücərən yeni sapları formaya uyğunlaşdırmaq üçün bükün.
- Formanı qorumaq üçün lazım olduqda qısa, nazik və ya cılız üzümləri kəsin.
- Üzümlər çərçivəni doldurana qədər mütəmadi olaraq çimdikləməyə və budamağa davam edin.
Addım 9. Böyüməni nəzarət altında saxlamaq üçün üzüm bağlarınızı tez -tez budayın
Üzümlər sürətli yetişdiricilərdir və bir ərazini tez keçə bilər! Bu xüsusilə İngilis sarmaşığı üçün doğrudur. Yeni böyüməni izləyin və şəklini idarə etmək üçün lazım olduğu qədər budayın.
Hər hansı inadkar üzümləri tel çərçivəyə iplə və ya iplə bağlayın, onları öyrət
Metod 4 /4: Ümumi Üzüm Baxımı
Addım 1. Konteyneri bol, dolayı günəş işığı alan bir yerə qoyun
İngilis sarmaşık kimi üzümlərin çoxu birbaşa günəş işığına dözə bilmir. Üzümləriniz üçün şimala, şərqə və ya qərbə baxan yaxşı işıqlı bir pəncərə tapın. Məcbur olsalar, aşağı və ya orta işığa dözəcəklər, ancaq hər gün bir neçə saat parlaq işıq olmadan tez böyüməyəcək və rəngli görünməyəcəklər.
- Üzümlərin hər tərəfdən işıq alması və bərabər böyüməsi üçün konteyneri hər 2 həftədə bir döndərin.
- İngilis sarmaşığından başqa bir şey yetişdirirsinizsə, işığa olan ehtiyacınızı bir daha yoxlayın, çünki fərqli üzümlər fərqli şərtlərə üstünlük verə bilər.
Addım 2. 50-70 ° F (10-21 ° C) bir temperatur saxlaya biləcəyiniz bir yer seçin
İngilis sarmaşıkları da daxil olmaqla əksər üzümlər daha soyuq temperaturlara üstünlük verir. Gündüz 50-70 ° F (10-21 ° C) aralığında və gecələr 5-10 dərəcə aşağı bir yerə doğru irəliləyin.
- Dayaz bir qabı çınqıl və su ilə doldurub yaxın yerə qoyaraq asanlıqla yarada biləcəyiniz orta rütubətə üstünlük verilir. Ancaq bunu edə bilmirsinizsə üzümləriniz yaxşı olmalıdır.
- Üzümlərinizi istilik deliklərinə və ya radiatorlara yaxın qoymayın.
Addım 3. Torpağın bir dərinliyə qədər qurumasına icazə verin 1⁄2 suvarma arasında (1,3 sm).
Hər bir üzümü bazada yaxşıca sulayın və yenidən suvarmadan əvvəl torpağın tamamilə qurumasına icazə verin. Barmağınızın torpağa yapışdıraraq qurudulmadığını yoxlayın. Üzümlərinizi tez-tez sulamayın, çünki su basmış torpağa dözmürlər.
- Həddindən artıq suvarma əlamətlərinə solğunluq, sarı yarpaqlar, aşağı yarpaqların düşməsi və böyümənin ləngiməsi daxildir.
- Suyun çox olmasını istəmirsiniz, amma köklərin qurumasının qarşısını almaq eyni dərəcədə vacibdir.
Addım 4. Üzümlərin sağlam olmasını təmin etmək üçün hər ay yavaş salınan gübrə tətbiq edin
Üzümlərin aktiv şəkildə böyüdüyü yaz və payız aylarında gübrələməni məhdudlaşdırın. Yavaş buraxılan bitki qidası, ev bitkiləri üçün suda həll olunan gübrə və bitki sünbülləri, qida maddələrinin çatdırılması üçün bütün uyğun variantlardır.
- Üzüm üçün müntəzəm 10-10-10 gübrə istifadə edin.
- Üzümlər müvəqqəti olaraq böyüməyi dayandıranda yazda və ya qışda gübrələməyin.
